PHP Sözdimi Kuralları Nelerdir?
Php sözdimi kuralları resimler ile anlatıldı.
Sözdizimi (Syntax) Nedir?
Asıl olarak bir dilbilim terimi olan sözdizimi (syntax) kelimesi, programlama dillerinde de benzer bir anlamda kullanılmaktadır. Bir programlama dilinin sözdizimi kuralları, fonksiyonlar, noktalama işaretleri, parantezler ya da operatörler gibi dile ait bütün bileşenlerin, nasıl bir araya gelerek bir program kodunu oluşturacaklarını belirleyen kurallar olarak tanımlanabilir.
Örneğin PHP dilinde bütün anlamlı program deyimlerinin noktalı virgül işareti ile sonlandırılması zorunluluğu temel bir sözdizimi kuralıdır.
NOT: Satırların değil, deyimlerin sonuna noktalı virgül konulmalıdır. Çünkü PHP kodları satır satır değil, ayraç sembolü olarak noktalı virgül işaretini kullanarak yorumlar.
PHP'de Sözdizimi Yapısı (Syntax Structure)
Bir PHP komut bloğu ifadesi ile başlar ve ?> ifadesi ile sona erer. Bir PHP dosyasını işlem görmek üzere sunucuya gönderdiğinizde, sunucuda yer alan komut yorumlayıcı dosyada işlem yapacağı satırların başlangıcını ve sonunu bu ifadelerden anlar.
Örneğimiz web tarayıcımızdan bu şekilde çıktı verecektir.
Web tarayıcınızda sayfa kaynağını görüntülerseniz aşağıdaki ifadeler karşınıza gelir:
.php örneğimizi çalıştırdığımızda, dosya web sunucusuna gönderilir. Sunucuda yer alan komut çevirici ile ?> ifadesi arasında yer alan echo komutuna işlem yapar. echo komutu bir metin dizisini ekrana yazmaya yarar. PHP komutlarına işlem yaparak elde ettiği sonuçları ve diğer HTML komutlarını olduğu gibi oluşturduğu dinamik HTML dosyasına geçirir. HTML dosyasını web tarayıcıya geri gönderir. Web tarayıcı da aldığı HTML dosyayı ekranda gösterir.
PHP kodlarının HTML kodlarıyla birlikte kullanıldığı bu gibi durumlarda, PHP deyimlerinin web tarayıcısı tarafından çözümlenerek çalıştırılabilmesi için bu kodu içeren sayfanın .php uzantısına sahip olması gerektiğini unutmayalım.
Ekrana yazdırmak istediğimiz ifadeler için, echo ya da print deyimlerini kullanırız. Bu deyimlerden sonra çift tırnak sembolü içersinde yazacağımız ifadeler, bazı özel durumların dışında, doğrudan yazıldığı şekliyle ekrana basılacaktır.
ECHO ve PRINT Arasındaki Fark Nedir?
İşlevsel anlamda bu iki komut arasında çok fazla bir fark bulunmamaktadır. Her iki deyim de ekrana "string" temelli bilgileri yazmak için kullanılır. Print komutu, Echo komutundan farklı olarak bir fonksiyon gibi çalışır ve bir geri dönüş değeri üretir. Bu sebeple çok büyük verilerin ekrana yazdırılmasında Echo deyimine göre daha yavaş çalışmaktadır. Echo bir fonksiyon gibi çalışmaz ve geriye bir değer döndürmez. Diğer bir fark ise Echo komutu ile virgülle ayrılmış birden fazla ifadeyi yazdırmaktır. Print virgülle ayırarak yazmayı desteklemez.
şeklinde bir kod çözümleme hatasına yol açarken, aynı kodu Echo ile çalıştırdığımızda sonuç alabiliriz.
Print komutu yazdırılacak ifadeyi argüman olarak kabul eder ve her zaman "1" değerini döndürür.
Örnek:
koduna ait ekran çıktısı;
şeklinde olacaktır.
Örnekte gördüğünüz gibi farklı echo komutları kullansak dahi ifadelerimiz aynı satıra yazılmakta. İfadelerimizi farklı satırlarda görmek istiyorsak eğer kodumuza küçük bir ek yapmamız gerekir.
koduna ait ekran çıktısı;
şeklinde olacaktır.
Bu örneğimizdeki echo "
; ifadesi ekrana hiç bir şey yazmamış bunun yerine birinci ve üçüncü echo komutlarının arasında satırbaşı yapma görevini üstlenmiştir.
ifadesi aslında temel bir HTML etiketidir. Yani internet tarayıcımız echo komutu ile ekrana yazdırılacak ifadeleri denetliyor ve bu ifadeleri HTML kodu olarak yorumladığı durumda doğrudan ekrana yazmak yerine çalıştırmakta ve sonucunu görüntülemektedir.
Örnek:
Örneğimizde ilk echo komutu ile yazdırılan ifade bir HTML satırıdır. Burada "size" parametresinin değerinin belirlenmesi için çift tırnak işareti bulunmaktadır. Bu çift tırnak işaretlerinin echo komutuna ait olan ve PHP tarafından dikkate alınacak tırnaklardan ayırt edilebilmeleri için işaretini kullandık. (ters bölü) işareti PHP için özel bir karakter olup HTML deyiminde değerlerin belirlenmesinde kullanılmaktadır.
Farklı bir yöntem olarak echo ve print komutları içerisindeki HTML kodlarında tek tırnak işaretide kullanılabilmekte. HTML yorumlayıcısı, çift tırnak işareti yerine bu işaretide kabul etmektedir. Böylelikle işareti kullanımınada gerek kalmayacaktır.
Örnek:
PHP'de Yorum Satırları
PHP programlama dilinde kodlarımızı yazarken geriye dönüp baktığımızda hangi satırda ne kullandığımızı hangi değişkeni ne amaçla yazdığımızı zaman geçtikten sonra okuduğumuzda anlayamakta güçlük çekebiliriz. Bu nedenle programımızı yazarken ileriye dönük olarak kodlamamız gerekebilir. Bir değişkene isim verirken önemli bir detay olarak görünmese bile o değişkene isim verirken ilerde hatırlayabileceğiniz tipte olmasına özen gösterilmelidir. Kod içerisinde PHP yorumlayıcısı tarafından dikkate alınmayacak, açıklama, yorum ve bilgi amaçlı metinleri ekleyebiliriz. Bu ifadeler programın çıktısında görüntülenmeyecektir. Tek satırlı veya çok satırlı yorum satırları ekleyebiliriz.
PHP Sözdizimi Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Kurallar
PHP kodları server yani sunucu üzerinde icra edilir. İcra edilen kodların sonucu ise browser yani tarayıcıda HTML kodları halinde kullanıcıya gösterilir. PHP kodlarını, HTML etiketleri arasına herhangi bir yere ekleyebilirsiniz. Ancak bu kodların ve ?> arasında olmasına dikkat etmeniz gerekiyor.
PHP kodlarının yazıldığı dosyaların uzantısı .php olmalıdır. PHP dosyaları, HTML etiketlerinden ve PHP kodlarından meydana gelmektedir.
Örnek olarak verilecek en basit PHP kodu aşağıdaki gibidir. Burada ekrana Merhaba Dünya yazan echo komutu bulunmaktadır.
PHP ifadelerinin ; karakteri ile bitmesine dikkat ediniz.
Comment(Yorum) Ekleme
Comment yani yorum, PHP kodunda yer alan, programın bir parçası olmayan ve bundan dolayı okunmayan satırlardır. Tek amacı, yazılan kod veya kod satırının amacının ne olduğunu açıklamaktır. Herhangi biri bu şekilde yazılan kodun amacını kolaylıkla öğrenip kod üzerinde değişiklikler yapabilir. Ayrıca yazdığınız bir projenin kodlarını daha sonra incelemek istediğinizde sizlere kolaylık sağlamaktır.
Yorumlar, kodu yeniden yazdığınızda veya incelediğinizde ne düşündüğünüzü sizlere kolaylıkla hatırlatabilir. Günümüzde, programcıların çoğu birkaç yıl sonra yazdığı proje veya kodu yeniden incelemek zorunda kalabiliyor. Yorum satırları bu gibi durumlarda işinizi oldukça kolaylaştırmaktadır.
PHP’de yorum eklemek için birkaç yöntem sunulmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir.
Yukarıda tek satırlı yorum veya açıklamalar için // ve # karakterleri kullanılırken, birden fazla satırdan oluşan yorumlar için /* */ kullanılmıştır.
Yorumların, programın bir parçası olmadığından ve okunmayan satırlar olduğundan bahsettik. Bunu örnek bir uygulama üzerinde görmekte yarar var.
Yukarıda verilen PHP kodunun ekran çıktısı aşağıdaki gibidir.
Sonucun 3 olması oldukça dikkat çekici. Çünkü toplama işleminde bulunan “+9” ifadesi burada açıklama satırı olarak eklendiği için herhangi bir işleme tabi tutulmadan toplama işlemi yapılarak 3 sonucu elde edilmiştir. Yani sadece 1 ve 2 değerleri toplanmıştır.
PHP kodunu aşağıdaki gibi değiştirelim.
Son değişiklik ile birlikte 9 değeri yorum olmadığı için toplama işlemine eklenip sonucu değiştirmiştir. Bu uygulama ile yorumların ne demek olduğu daha net olarak görülmektedir.
Case Sensitivity(Büyük/Küçük Harf Duyarlılığı)
PHP ile gelen tüm anahtar kelimeler (echo, while, if v.b.) küçük/büyük harfe duyarlı değildir. Örneğin aşağıda verilen uygulamada her üç echo komutunun kullanılması bir sorun yaratmayacaktır.
Yukarıda görüleceği üzere echo komutunun farklı yazılması herhangi bir hataya sebep olmadı. Bu PHP ile gelen en önemli özelliklerden bir tanesidir. Böylece bu dili öğrenmek daha kolay bir hal almaktadır.
Yeri gelmişken daha sonraki bölümde ele alacağımız değişkenler için büyük/küçük harf duyarlılığı bulunmaktadır. Değişkenler ile çalışırken buna kesinlikle dikkat etmekte yarar var.
Örneğin aşağıda verilen PHP kodu 1 ve 3. satırlarda hata verecektir.
