Dizi Tanımlamaları
PHP’de array tanımlayıcısını kullanarak içerisinde elemanları yerleştirmek yoluyla ya da index numarasını köşeli parantezler içerisinde belirterek atama yaparak dizi oluşturmak mümkündür
<?php
//Dizi tanımlama
$dizim = array(1,3,5,7,12,8645); //Sayısal dizi tanımlama yollarından biri
$stringim = array("Str1","Str2","Str3"); //String dizi tanımlama yollarından biri
$dizim[6]=131; //1.boyutta eleman ekleme
$dizim[123]=55;
// dizi $dizim = array(1,3,5,7,12,8645,131,123=>55); halini alıyor
$cokBoyut = array("kisisel"=>"indexTanımı",array(1,77,3),5,array(array(3,4),3,array("hmm")));
print_r($cokBoyut);
/*
$cokBoyut["kisisel"]="indexTanımı";
$cokBoyut[0][0]=1;
$cokBoyut[0][1]=77;
$cokBoyut[0][2]=3;
$cokBoyut[1]=5;
$cokBoyut[2][0][0]=3;
$cokBoyut[2][0][1]=4;
$cokBoyut[2][1]=3;
$cokBoyut[2][2][0]="hmm";
*/
$kucukHarf = range("a","z"); // $kucukHarf = array("a","b","c",...,"v","y","z");
$rakamlar = range(0,9); // $rakamlar = array(0,1,2,3,4,5,6,7,8,9);
$tekRakamlar = range(1,9,2); // $tekRakamlar = array(1,3,5,7,9);
$ciftRakamlar = range(0,9,2); // $ciftRakamlar = array(0,2,4,6,8);
?>
İlk önce oluşturduğumuz sayi dizimiz olan $dizim dizi değişkeni, array kelimesi ile oluşturulmuş olup sonradan 6 numaralı index’ine 131 değeri atanmıştır. (bkz. Satır 9)//Dizi tanımlama
$dizim = array(1,3,5,7,12,8645); //Sayısal dizi tanımlama yollarından biri
$stringim = array("Str1","Str2","Str3"); //String dizi tanımlama yollarından biri
$dizim[6]=131; //1.boyutta eleman ekleme
$dizim[123]=55;
// dizi $dizim = array(1,3,5,7,12,8645,131,123=>55); halini alıyor
$cokBoyut = array("kisisel"=>"indexTanımı",array(1,77,3),5,array(array(3,4),3,array("hmm")));
print_r($cokBoyut);
/*
$cokBoyut["kisisel"]="indexTanımı";
$cokBoyut[0][0]=1;
$cokBoyut[0][1]=77;
$cokBoyut[0][2]=3;
$cokBoyut[1]=5;
$cokBoyut[2][0][0]=3;
$cokBoyut[2][0][1]=4;
$cokBoyut[2][1]=3;
$cokBoyut[2][2][0]="hmm";
*/
$kucukHarf = range("a","z"); // $kucukHarf = array("a","b","c",...,"v","y","z");
$rakamlar = range(0,9); // $rakamlar = array(0,1,2,3,4,5,6,7,8,9);
$tekRakamlar = range(1,9,2); // $tekRakamlar = array(1,3,5,7,9);
$ciftRakamlar = range(0,9,2); // $ciftRakamlar = array(0,2,4,6,8);
?>
Hemen ardından index bağımsızlığını göstermek için 123 numaralı index’e 55 değeri atanmıştır. (bkz. Satır 10)
Dizinin array metodu ile yazımı ise satır 13’teki şekli alacaktır.
Satır 15’e bakacak olursak burada bir çok boyutlu dizi tanımlaması array yöntemi ile nasıl yapılır görüyoruz… Burada dizinin ilk elemanı kisisel index’i ile tanımlandığı için hemen ardından gelen tanımlamasız atamanın index değeri 0’dan başlayacaktır. Index’i 0 olan değer de array olarak atandığı için bu 2.elemanın, eleman sayısı kadar o diziye boyut kazandıracağını belirtir. Burada 2 elemanlı 0 index’inde tanımlanmış olan array, ana array’e 2.boyut kazandırmaktadır. Ancak sadece 0 index’inde tanımlı bir 2. boyut yükselmesi olduğu için $cokBoyut[“kisisel”][0] değerine ulaşılmak istendiğinde sonuç tanımsız olacaktır.
Satır 19 ve 31 arasında bu dizinin atama yoluyla nasıl tanımlanacağı gösterilmiştir.
33,35,37 ve 39.satırlarda range fonksiyonu yardımıyla nasıl bir dizi oluşturacağınız gösterilmiştir. Bu belirli aralıktaki değerler ile bir dizi oluşturmak istediğiniz zaman size yardımcı olacaktır. Range fonksiyonuna değinmek gerekirse; dizinin başlangıç değeri ilk parametre olarak girilir, bitiş değeri son parametre. Opsiyonel olarak artış miktarı girilir. Burada tek ve çift rakam dizilerini oluşturmak için bu opsiyonu kullandık..
Farklı index tanımlamaları ile çalışmak
<?php
//Sayısal indexli diziler
$sayisalIndex = array(1=>"Birincil",
2=>"İkincil",
3=>"Üçüncül",
4=>444);
echo "<br><br>";
print_r($sayisalIndex); //Array ( [1] => Birincil [2] => İkincil [3] => Üçüncül [4] => 444 )
//String indexli diziler
$stringIndex = array("bir"=>1,
"iki"=>2,
"uc"=>3,
"dort"=>4);
echo "<br><br>";
print_r($stringIndex); //Array ( [bir] => 1 [iki] => 2 [uc] => 3 [dort] => 4 )
//Karma bir örnek
$karma = array("array"=>array("stringindexliarray"=>"birinci eleman","ikincielemanrakam"=>2),
"tekeleman"=>1,
"yinearray"=>array(1=>array(1,3),"iki"=>2),
"soneleman"=>"son");
echo "<br><br>";
print_r($karma); //Array ( [array] => Array ( [stringindexliarray] => birinci eleman [ikincielemanrakam] => 2 ) [tekeleman] => 1 [yinearray] => Array ( [1] => Array ( [0] => 1 [1] => 3 ) [iki] => 2 ) [soneleman] => son )
?>
PHP dizi oluştururken elemanlarınızın index değerlerini kendinizin vermenize olanak sağlar. Böylece daha esnek diziler yaratabilirsiniz.//Sayısal indexli diziler
$sayisalIndex = array(1=>"Birincil",
2=>"İkincil",
3=>"Üçüncül",
4=>444);
echo "<br><br>";
print_r($sayisalIndex); //Array ( [1] => Birincil [2] => İkincil [3] => Üçüncül [4] => 444 )
//String indexli diziler
$stringIndex = array("bir"=>1,
"iki"=>2,
"uc"=>3,
"dort"=>4);
echo "<br><br>";
print_r($stringIndex); //Array ( [bir] => 1 [iki] => 2 [uc] => 3 [dort] => 4 )
//Karma bir örnek
$karma = array("array"=>array("stringindexliarray"=>"birinci eleman","ikincielemanrakam"=>2),
"tekeleman"=>1,
"yinearray"=>array(1=>array(1,3),"iki"=>2),
"soneleman"=>"son");
echo "<br><br>";
print_r($karma); //Array ( [array] => Array ( [stringindexliarray] => birinci eleman [ikincielemanrakam] => 2 ) [tekeleman] => 1 [yinearray] => Array ( [1] => Array ( [0] => 1 [1] => 3 ) [iki] => 2 ) [soneleman] => son )
?>
Satır 43’e bakacak olursak oluşturduğumuz dizi 1 numaralı index’ten başlatılmıştır. Bu gibi farklı index numaraları kullanmak istediğiniz zaman bu yolu tercih edebilirsiniz, aksi durumda zaten sıfırdan başlayacak index numaraları ile çalışacaksanız, bu tanımlamaları yapmadan elemanlarınızı girebilirsiniz.
Satır 54 hizasında görülebilecek tanımlamada ise index değerlerinde string ifadeler kullanılmıştır. Satır 60’ta print_r ile elde edilen dizi düzeni çıktısını görebilirsiniz…
65.satırda ise tüm bu özelliklerin bir arada kullanıldığı bir dizi yaratılmıştır. Görüldüğü gibi array indexine sahip değer yine 2 elemanlı bir dizidir ve bu dizinin de index tanımlamaları string tipinde yapılmıştır. Devam eden tanımlamalar da bunun gibidir. print_r ile başarılı bir çıktı alarak PHP’nin bu sözdizimini destekliğini görüyoruz.
Dizi elemanlarını listeleme – foreach
PHP for döngüsünde farklı olarak foreach döngü metodunu desteklemektedir. Bu yöntemi kullanarak dizi değişkenlerinizi listelemeniz mümkün. Önceki örnekten devam ederecek $karma dizimizi listeleteceğiz;
Yukarıdaki kod ile $karma dizisinin her elemanı $eleman olarak alınarak basılacaktır. Burada $karma dizimizde sadece 2.elemanımız tek bir eleman olduğu için dönecek sonuç “ Array 1 Array Array” şeklinde olacaktır. Kodumuzu buna göre güncellersek;
<?php
echo "<br><br>";
foreach ($karma as $eleman)
{
foreach($eleman as $Index=>$ic)
{
echo $Index." ".$ic."<br>";
}
}
?>
echo "<br><br>";
foreach ($karma as $eleman)
{
foreach($eleman as $Index=>$ic)
{
echo $Index." ".$ic."<br>";
}
}
?>
Gelen hatalardan da anlaşılacağı gibi ikinci foreach bloğumuzun bilgi çekemediği düzeylerin olması sebebiyle dizi tamamen basılamamıştır. Bu gibi düzenli döngüleri kullanabilmek için aynı düzende diziler tanımlamanız gerekmektedir. Görüntüleyebildiğimiz boyutlardaki elemanlarına index numaralarını da foreach içerisindeki ekstra bir ifade ile çekebiliriz.(bkz. Satır 76)
Dizi elemanlarını değişkenlere eşleme
List fonksiyonu ile bir dizideki elemanları belirtilen değişkenlere aktarabilirsiniz..
<?php
$liste = array("Cola","Kahve","Su");
list($zararli,$idareEder,$hayati) = $liste;
echo $zararli." ".$idareEder." ".$hayati; //Cola Kahve Su
?>
Örnekte görülen $liste dizisi (bkz.satır 83) 3 eleman barındırmaktadır ve daha sonra list fonksiyonu ile eşleneceği değişkenler belirtilerek değerler değişkenlere otomatik aktarılmıştır…$liste = array("Cola","Kahve","Su");
list($zararli,$idareEder,$hayati) = $liste;
echo $zararli." ".$idareEder." ".$hayati; //Cola Kahve Su
?>
<?php
$Ornek=array("bir", "iki", "uc");
$ornek['elma']="bir";
$ornek['armut']="bir buçuk";
$ornek['muz']="iki";
$ornek['dut']="uc";
$ornek['nar']="dort";
$ornek['istanbul'][]="şirinevler";
$ornek['istanbul'][]="bahçelievler";
$ornek['istanbul'][]="bakırköy";
$Ornek=array('istanbul'=>array('sirinevler', 'bahcelievler', 'bakirköy'),
'ankara'=>array('kızılay', 'yenimahalle', 'çankaya') );
$ornek['ankara'][]="kızılay";
$ornek['ankara'][]="yenimahalle";
$ornek['ankara'][]="çankaya";
$sepet=array('Kategori'=>array('Bilgisayar','Evelektronigi','Ceptelefonu'),
'Altkategori'=>array('Anakart','Isıtıcılar','Kameralı'),
'Urun'=>array('AsusP400','arzumD356','Nokia n90'),
'Fiyat'=>array('60','80','600'),
'Cins'=>array('ytl','Euro','$')
);
$sepetiki['Kategori'][]='Bilgisayar';
$sepetiki['Kategori'][]='Evelektronigi';
$sepetiki['Kategori'][]='Ceptelefonu';
$sepetiki['AltKategori2'][]='Ekran Kartı';
$sepetiki['AltKategori2'][]='Isıtıcılar';
$sepetiki['AltKategori2'][]='Kameralı';
$sepetiki['Urun2'][]='Kingston';
$sepetiki['Urun2'][]='ArzumD356';
$sepetiki['Urun2'][]='Nokia n90';
$sepetiki['Ucret'][]='60';
$sepetiki['Ucret'][]='80';
$sepetiki['Ucret'][]='600';
$sepetiki['Tur'][]='ytl';
$sepetiki['Tur'][]='euro';
$sepetiki['Tur'][]='$';
print_r($sepet);
print_r($sepetiki);
foreach($sepet as $Index=>$Eleman){
echo "<br />$Index : $Eleman[0]";
}
print_r($Yenidizi);
$Dizi=array( array('Bilgisayar','Evelektronigi','Ceptelefonu'),
array('Anakart','Isıtıcılar','Kameralı'),
array('AsusP400','arzumD356','Nokia n90'),
array('60','80','600'),
array('ytl','Euro','$')
);
Bir dizinin elemanlarını değişkene dönüştürmek istersek
list($bir, $iki)=$Dizi[0];
$Sehirler=array('istanbul'=>array('sirinevler', 'bahcelievler', 'bakirköy'),
'ankara'=>array('kızılay', 'yenimahalle', 'çankaya') );
list($Index, $DizininParcasi)=each($Sehirler);
?>
$Ornek=array("bir", "iki", "uc");
$ornek['elma']="bir";
$ornek['armut']="bir buçuk";
$ornek['muz']="iki";
$ornek['dut']="uc";
$ornek['nar']="dort";
$ornek['istanbul'][]="şirinevler";
$ornek['istanbul'][]="bahçelievler";
$ornek['istanbul'][]="bakırköy";
$Ornek=array('istanbul'=>array('sirinevler', 'bahcelievler', 'bakirköy'),
'ankara'=>array('kızılay', 'yenimahalle', 'çankaya') );
$ornek['ankara'][]="kızılay";
$ornek['ankara'][]="yenimahalle";
$ornek['ankara'][]="çankaya";
$sepet=array('Kategori'=>array('Bilgisayar','Evelektronigi','Ceptelefonu'),
'Altkategori'=>array('Anakart','Isıtıcılar','Kameralı'),
'Urun'=>array('AsusP400','arzumD356','Nokia n90'),
'Fiyat'=>array('60','80','600'),
'Cins'=>array('ytl','Euro','$')
);
$sepetiki['Kategori'][]='Bilgisayar';
$sepetiki['Kategori'][]='Evelektronigi';
$sepetiki['Kategori'][]='Ceptelefonu';
$sepetiki['AltKategori2'][]='Ekran Kartı';
$sepetiki['AltKategori2'][]='Isıtıcılar';
$sepetiki['AltKategori2'][]='Kameralı';
$sepetiki['Urun2'][]='Kingston';
$sepetiki['Urun2'][]='ArzumD356';
$sepetiki['Urun2'][]='Nokia n90';
$sepetiki['Ucret'][]='60';
$sepetiki['Ucret'][]='80';
$sepetiki['Ucret'][]='600';
$sepetiki['Tur'][]='ytl';
$sepetiki['Tur'][]='euro';
$sepetiki['Tur'][]='$';
print_r($sepet);
print_r($sepetiki);
foreach($sepet as $Index=>$Eleman){
echo "<br />$Index : $Eleman[0]";
}
print_r($Yenidizi);
$Dizi=array( array('Bilgisayar','Evelektronigi','Ceptelefonu'),
array('Anakart','Isıtıcılar','Kameralı'),
array('AsusP400','arzumD356','Nokia n90'),
array('60','80','600'),
array('ytl','Euro','$')
);
Bir dizinin elemanlarını değişkene dönüştürmek istersek
list($bir, $iki)=$Dizi[0];
$Sehirler=array('istanbul'=>array('sirinevler', 'bahcelievler', 'bakirköy'),
'ankara'=>array('kızılay', 'yenimahalle', 'çankaya') );
list($Index, $DizininParcasi)=each($Sehirler);
?>
Kaynak Baturay DAYLAK
