Ekran Kartı Nedir? Ekran Kartı Hangi Bölümlerden Oluşur? Veriyolu Standartına Göre Ekran Kartı Çeşitleri Nelerdir?
Ekran kartı bilgisayarın en önemli parçalarından biridir.Bilgisayarda görüntünün monitöre yansıtılmasını yani görüntü vermesini sağlar....Görüntünün monitöre yansıtılmasını sağlayan ekran kartları aynı zamanda görüntünün kalitesini de belirlemektedir.
Ekran Kartı Nedir?
Ekran kartı bilgisayarın en önemli parçalarından biridir. Bilgisayarda görüntünün monitöre yansıtılmasını yani görüntü vermesini sağlar. Monitörlerde görülen her türlü çıkışlar ekran kartından gelen bilgilerdir.
Bilgisayarlarda herhangi bir işlem yapılırken, yapılan işlemi bilgisayarın ekranında görmek mümkündür. Elde edilen işlemlerin sonuçlarının alındığı ortam veya cihazlara çıkış ünitesine ekran kartı denilmektedir. Ekran kartı, diğer bir adıyla grafik kartları, bilgisayar monitöründeki her türlü yazı, grafik, resim, film gibi şekillerin oluşturulmasında işlemci ile monitör arasında görev yapan adaptörlerdir. Monitörlerde görülen her türlü çıkışlar ekran kartından gelen bilgilerdir.
Daha farklı olarak, ekranda oluşacak görüntü; işlemci ile monitör arasında bir ara birim olan ekran kartı tarafından toplanıp, bilgisayarın oluşturduğu bilgiler, ekran kartı tarafından monitöre video sinyali olarak gönderilmektedir. Ekran kartları farklı çeşitlerde ve kalitelerde üretildiklerinden, bu kartlarla ilgili standartlar geliştirilmiştir. Bunlar; MDA (monochrome display adapter); Bilgisayar ekranında sadece harfleri, sayıları, özel karakterleri ve ASCII karakter özel grafik simgelerini görebilir. CGA (colar graphics adapter); İlk renkli ekran kartıdır. 16 renk gösterir, yazı, grafik ve renk olmak üzere üç ayrı modda çalışır. Şu anda kullanılmamaktadır. Hercules mono graphics; Tek renkli olmasına rağmen renkleri grinin tonlarıyla gösterilmekte ve grafikleri de desteklemektedir.
720x348 piksellik çözünürlüğü ile CGA'dan daha iyi bir görüntü sunmaktadır. Bu ekran kartı da şuanda kullanılmamaktadır. Günümüzde kullanılan ekran kartları grafik standardı VGA kartıdır. VGA bütün görüntü modlarıyla uyumlu olarak çalışmaktadır. Sayısal sinyalleri analog sinyallere dönüştürme yoluyla diğer kartlardan ayrılır. 64 bit veri yolu üzerinde 8 byte ve daha üzeri VRAM kullanan çok hızlı ekran kartıdır. VGA ekran kartıyla birlikte renkli monitörlerle kullanılmaya başlanmıştır.
Ekran Kartı Hangi Bölümlerden Oluşur?
Ekran kartları genel olarak 4 bölümden oluşur. Bunlar;
• Ekran Belleği
• Video Denetleyicisi
• Video RAM
• Karakter Üretici
Ekran Belleği:
Video RAM veya VRAM, bir zamanlar grafik belleği olan framebuffer’ı depolamak için kullanılan dinamik RAM (DRAM) çift portlu bir adaptördür. Tarihçe olarak 1980 yılında IBM tarafından icat edilmiştir.
Ticari olarak kullanılmaya ise 1986 yılında 1986’da IBM tarafından PC / RT sistemi için tanıtılan yüksek çözünürlüklü bir grafik adaptöründe kullanıldı ve bu grafik ekranlar için yeni bir yol haritası oluşturdu.VRAM’in geliştirilmesinden önce, kullanılan çift portlu bellek oldukça pahalıydı ve yüksek çözünürlüklü bit eşlemeli grafiklerin üst seviye iş istasyonlarına göre sınırlandırılmıştı.
1990 lı yıllara geldiğimiz de bu teknoloji artık son kullanıcı bilgisayarlarda kullanılmaya başladı. 1990’ların sonlarında, senkron D-ram teknolojileri, sadece tek portlu olmasına ve daha fazla yüke ihtiyaç duymasına rağmen, vram’in yerini alacak kadar ekonomik, yoğun ve hızlı hale geldi. Bununla birlikte, iç, yonga üzerinde dahili ve harici ekran kartı yani VRAM kavramları adını duyurmuş ve geliştirilmeye başlanmıştır.
Video Denetleyicisi:
Başlangıçta, “Aygıt Yöneticisi” ndeki ekipman listesinde görüntülenen böyle bir aygıt, yalnızca çalışmayan bir grafik bağdaştırıcısıyla dolaylı olarak ilgilidir. Sistem sadece bir ekran kartını araçtaki donanım olarak değil, bir çeşit sanal adaptör olarak tanımlar. Bazen bunun bir "demir kart" olduğunu tahmin etmek bazen bunun bir PCI video denetleyicisi (VGA uyumlu) olduğu gerçeğiyle mümkündür. Ana karttaki PCI yuvası, grafik kartını takmaya yarar. Fakat yine de, işletim sistemi bunu yalnızca sanal bir denetleyici biçiminde görür.
Veriyolu Standartına Göre Ekran Kartı Çeşitleri Nelerdir?
Veriyolu Standardına Göre
ISA
PCI
AGP
PCI Express
ISA:
- Anakart üzerinde bulunan, 8 mhz’lik clock hızına sahip bir veri yoludur ancak birkaç yıl önce kullanılmayı bırakılmıştır.
- İlk üretilen veri yolu tipidir.
- Artık üretilmemektedir.
- 16 bitlik veri yolu genişliği vardır.
- Siyah renkli yuvalara sahiptir.
PCI:
- Bilgisayarda var olan diğer birimler ve daha sonradan eklenen birimler arasındaki bağlantıyı sağlayan, Intel tarafından geliştirilen veri yolu tipidir. Daha sonraları daha yüksek hızlara sahip PCI-Express ve AGP’ler kullanılmıştır.
- Tak – Çalıştır özelliği destekler.
- Yuvaları beyaz renklidir ve ISA’dan daha büyüktür.
- 33Mhz ve 66Mhz hızında çalışırlar.
- Veri yolu genişliği 32 bittir.
AGP:
- Hızlı Grafik Portu anlamını taşıyan AGP, günümüzde ekran kartları için kullanılan bir veri yoludur. AGP’nin ilk versiyonu Intel tarafından ‘AGP specification 1.0′ adı ile 1997′de yayınlanmıştır. 1x ve 2x hızlarının ikisini birden içeriyordu. 2.0 AGP 4X ve 3.0 ise 8X olarak belirtilmişti.
- Sadece “ekran kartları” için kullanılır.
- PCI’dan farkı grafik dokularını ekran kartının belleği dışında RAM’i de kullanarak işler. Buna doğrudan bellek kullanımı (DIME – Direct Memory Execute) denir. DIME sayesinde özel grafik işlemlerde performans arttırılır.
- Öncelikli olarak hızlandırılmış üç boyutlu bilgisayar grafiklerini destekler.
PCI Express:
- Bilgisayar üzerinde bulunan ya da daha sonradan entegre edilen donanımlar arasındaki bağlantıyı sağlayan veri yoludur. Üzerine en fazla donanım eklenilmesine izin veren veri yolu olma özeliği taşır.
- PCI yuvalarına göre çok daha hızlı çalışırlar.
- Veri yolu genişlikleri daha fazladır.
- PCI’daki gibi paylaşımlı yollar yerine ayrı yollara sahiptir.
- X1, X4, X8 ve X16’lık slotları bulunur.
Kaynak:
- https://bilgihanem.com/ekran-karti-nedir-nasil-calisir/
- https://pchocasi.com.tr/ekran-kartlarinda-bulunan-vram-nedir-36943/
- https://tur.kagutech.com/4300539-vga-compatible-video-controller-what-is-it-and-how-to-fix-problems-with-graphics-cards
- https://osmanislamoglu.wordpress.com/tag/ekran-kartinin-cesitleri/
- http://ozgeninkaleminden.blogspot.com/2016/10/bus-veri-yollar-fsb-isa-pci-agp-pci-e.html
