Anakart Bileşenleri
Anakart Bileşenleri
Bu yazımda anakart bileşenleri ve özelliklerini az çok tanıtmaya çalışacağım. Ufak bir giriş yapalım ve ana hatlarıyla bileşenler hakkında bilgi sahibi olalım.
1. VERİYOLLARI(BUS):
Bilgisayarın bir bileşeninden diğerine veri iletmek için kullanılan yollara verilen addır. ISA, PCI, PCI Express, AGP, ATA örnek olarak verilebilir.
2. PCI-PCI EXPRESS SLOTLARI:
- PCI SLOTLARI, bilgisayara entegre devreler veya harici kartlar halinde donanım eklenmesine imkan veren veriyolu arabirimidir.
- PCI EXPRESS ise eski PCI, PCI-X ve AGP veriyolu standartlarını değiştirmek için tasarlanmış yüksek hızlı seri bilgisayar genişleme veriyolu standartlarına verilen isimdir.
3. YONGA SETİ(CHIPSET):
Anakarttaki veri akışını denetleyen entegre devrelerdir. Anakart üzerinde çok sayıda yonga olmasına rağmen yalnızca ikisi yönetici konumundadır. Bunlar Kuzey ve Güney Köprüleridir.
- KUZEY KÖPRÜSÜ(NORTHBRIDGE): İşlemci, bellekler ve AGP-PCI Express slotlarına en yakın olan çiptir. Kuzey köprüsünün görevi bu üçlü arasındaki iletişimi sağlamak ve kontrol etmektir.
- GÜNEY KÖPRÜSÜ(SOUTHBRIDGE): IDE, USB, LAN, PCI ve ses; Yani bilgisayarın diğer çevre birimlerini denetlemektedir ve bu bölümlere yakın olarak konumlandırılmıştır.
4. SATA-IDE GİRİŞLERİ:
- IDE: Hard disk, optik disk, teyp sürücülerini bilgisayara bağlamak için kullanılan arabirimdir.
- SATA: Yeni nesil hard disk ve dvd okuyucuları bilgisayara bağlamak için kullanılan arabirimdir. IDE’nin yerini almıştır. Ayrıca IDE’ye göre daha az pini olup daha az güç tüketmektedir.
5. GÜÇ KAYNAĞI(POWER SUPPLY):
Bilgisayara gerekli gücün gelmesini sağlar ve akım ayarlaması yapar. Bir nevi adaptördür.
6. 12V GÜÇ BAĞLANTI SOKETİ:
Bilgisayarınızın çok enerji harcayan donanımlarına(işlemci ve ekran kartı) ilave güç sağlayan sokettir.
7. BIOS:
Pcnin donanım ayarlarını kontrol eden, depolayan ve bu nedenle bilgisayarın açılmasını sağlayan birimdir. Bir nevi mini işletim sistemi diyebiliriz.
8. BIOS PİLİ:
Bilgisayarın tarih ve saatini ayarlayan, her açılışta ve açık kaldığı sürece kendini şarj eden bir pildir. Bilgisayarınızı her açtığınızda tarih ve saatiniz sıfırlanıyorsa muhtemelen bios piliniz bitmiş ya da bozulmuştur.
Dipnot: Eğer internet tarayıcınızda bir adrese girmek istediğinizde sertifika hatası alıyorsanız ve bağlanamıyorsanız bilgisayarınızın tarih ve saat ayarlarını kontrol ediniz.
9. GİRİŞ- ÇIKIŞ PORTLARI:
Bilgisayarımıza çevre birimlerini bağlamamızı sağlayan arabirimdir. PS/2 girişleri, USB girişleri, ses kartı, dahili ekran kartı(VGA/DVI/HDMI) girişleri, seri ve paralel portlar belli başlı giriş çıkış portlarıdır.
-
Paralel Port:
Paralel porttaki paralelin anlamı aynıanda birden fazla bitin alınıp gönderilmesi olarak ifade edilebilir. Yani bir cihazda paralel port varsa bu port vasıtasıyla 8 bitlik veri aynı anda gönderilip alınabilir. Çoğunlukla eski tip yazıcıların bağlantısı için kullanılan paralel portlar, seri porta göre daha hızlı olmasına rağmen aynı stabiliteyi sağlamaz.
-
Seri Port:
RS232 standartıyla özdeşleşmiş olan seri port ile birim zamanda bilgilerin ardı ardına iletilmesiyle haberleşme gerçekleşir. Paralel portta 8 bitlik bilgi tek çevrimde gönderilirken seri portta aynı bilgi 8 çevrimde gönderilir. Eski tip fareler, tv kartının kumanda alıcısı, eski tip modemler ve eski tip yazıcılar bu porta takılırlardı.
-
PS/2 Portu:
Fare ve klavye için 2 adet üretilmiş 6 pinli konektörden oluşan, düşük hızlı bir seri porttur. Yeşil renkte olana fare, mor renkte olana ise klavye bağlantısı yapılmaktadır.
-
USB Portu:
USB destekli cihazların bilgisayara bağlanmasında kullanılır. Günümüzde en çok kullanılan portlardan biridir. Aklımıza gelen çoğu cihazın USB desteği bulunmaktadır.
-
VGA (Video Graphics Array) Portu:
PC bilgisayarlar için standart haline gelen VGA monitör portu vasıtasıyla bilgisayarda işlenen bilgilerin monitörlerde görüntülenmesi sağlanmaktadır.
-
DVI (Digital Video Interface) Portu:
DVI, LCD ve dijital projektörler gibi cihazlardaki görüntü kalitesinin artırılması için tasarlanmış bir standarttır. Hem analog hem dijital monitörlerin kullanılabilmesi için analog sinyallerin dijital sinyallere dönüştürüldüğü bir porttur. DVI portu ise DVI çıkışa sahip cihazların bilgisayarlara bağlantı noktasıdır.
-
HDMI (High Definition Multimedia Interface) Portu:
DVI protokolünün gelişmiş hali olan HDMI, 2003 yılında ses ve görüntü verilerini sıkıştırılmadan dijital olarak aktarmak için geliştirilmiş bir arabirimdir. HDMI portları ise HDMI çıkış desteği olan cihazların bilgisayara bağlanmasını sağlar.
-
Ethernet Portu RJ45:
İki bilgisayar arasında veya internet ortamıyla bağlantının kurulmasını sağlayan porttur.
-
Firewire IEEE 1394 Port:
USB portlara göre daha hızlı olan Firewire portu genellikle dijital kameralarda kullanılmaktadır. Dijital kameralarda bulunan bu port vasıtasıyla görüntü aktarımını video yakalama kartı olmadan gerçekleştirmek mümkündür.
-
Ses Portları:
Ses portlarına hoparlör, mikrofon, veya harici bir cihaz bağlayarak bilgisayardan ses çıkış ve giriş işlemleri gerçekleştirilmektedir. yeşil renkli port hoparlör çıkışı için, pembe mikrofon girişi için, mavi ise harici cihaz veya üç boyutlu ses sistemleri için ilave hoparlör bağlantısında kullanılır.
-
S-Video Port:
S-Video Portu üzerinden bilgisayar monitöründe bulunan bilgiyi televizyon veya video kaydedicisine göndermek mümkündür.
-
S/PDIF (Sony/Philips Digital InterFace):
Sony ve Philips’in sürdürdükleri ortak çalışmalar sonuda ortaya çıkmış bir standarttır. Amacı tüm ses sistemlerini (digital) tek bir bağlantı ile bağlamaktır.
10. KASA ÖN PANEL BAĞLANTILARI:
Güç düğmesi, reset düğmesi ve bu düğmelerin ledlerinin ayrıca hdd ledlerinin anakart ile bağlandığı ufak çentiklerdir.
11. RAM SLOTLARI:
RAM bellek slotları fiziksel olarak SIMM (Single Inline Memory Module) ve DIMM (Dual Inline Memory Module) olmak üzere ikiye ayrılırlar. SIMM tipindeki slotlar tek kanal üzerinden RAM’deki verileri okuyabilirken, DIMM tipindeki slotlar çift kanal üzerinden okuma yapabilirler.
SIMM modüllerde 72 pin ayağı, 30 pin ayağı olan iki soket tipi vardır. EDO ve FPM belleklerin anakart üzerine monte edilebilmesi için RAM slotlarımızın SIMM modülünde olması gerekmektedir.
DIMM modüller ise 168 pin, 184 pin, 240 pin’lik yapıda olabilirler. SIMM modüllerin çalışma hızının 64bit seviyesine getirilmiş halleridir. SDRAM ve DDR RAM’lerin monte edilebilmesi için gerekli olmalarının yanında, bu iki tip RAM için farklı yuvalar vardır. Yani SDRAM ve DDR RAM yuvaları aynı pin sayılarında olmalarına rağmen çentik konumları farklıdır.
Ayrıca bir de SODIMM adı verilen modüller vardır. Bu tip modüller dizüstü bilgisayarlarda kullanılmak üzere geliştirilmişlerdir. DIMM modüller ile aynı özelliklere sahiplerdir fakat boyut olarak daha küçüklerdir. Pin sayılarına göre destekledikleri bit değeri farklılık göstermektedir.
12. İŞLEMCİ SOKETLERİ:
İşlemci soketleri anakarta işlemci monte edilmesini sağlayan soketlerdir. Geçmişten günümüze işlemcilerin gelişmesine bağlı olarak farklı soket tipleri kullanılmıştır. Bu soket tiplerinin detaylı listesine buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynak
